Het peil van het meer van de Dode Zee daalt momenteel met meer dan een meter per jaar, voornamelijk vanwege het hoge waterverbruik in het stroomgebied. Uit vroegere tijden zijn echter ook zeer sterke peildalingen van het meer als gevolg van klimaatveranderingen bekend. Zo daalde aan het einde van de laatste ijstijd het waterpeil binnen enkele millennia met bijna 250 meter. Een studie die vandaag in het tijdschrift Scientific Reports is gepubliceerd, biedt nu nieuwe inzichten in het exacte verloop van dit proces. Daniela Müller en Achim Brauer van het Duitse onderzoekscentrum voor geowetenschappen (GFZ) in Potsdam, samen met collega’s van de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem, bestudeerden 15.000 jaar oude sedimenten uit de Dode Zee en het omliggende gebied met behulp van nieuw ontwikkelde methoden. Met ongekende nauwkeurigheid laten ze zien dat de lange periode van droogte werd onderbroken door natte perioden van tien tot honderd jaar. Dit biedt ook nieuwe inzichten in de vestigingsgeschiedenis van deze regio, die van belang is voor de menselijke ontwikkeling, en maakt een betere beoordeling mogelijk van huidige en toekomstige ontwikkelingen als gevolg van klimaatverandering.
De waterkringloop bij de Dode Zee — toen en nu
In zeer gevoelige regio’s zoals het oostelijke Middellandse Zeegebied, waar de beschikbaarheid van water een belangrijke factor is voor sociaal-economische en politieke ontwikkeling, is het van cruciaal belang om te begrijpen hoe de watercyclus verandert als reactie op klimaatverandering. Geologen kunnen dit bereiken door sterke hydroklimatologische veranderingen te beoordelen die zich enkele millennia terug in de tijd hebben voorgedaan. Zo daalde tijdens de overgang van de laatste ijstijd naar het Holoceen het waterpeil van het Lisanmeer in de periode 24-11 duizend jaar geleden met zo’n 240 meter, wat uiteindelijk leidde tot de overgang naar de huidige Dode Zee.
Sedimenten als getuigen van de tijd
De sedimenten aan de rand van het meer Lisan bij de archeologische vindplaats Masada en vanaf de bodem van wat nu de Dode Zee is, zijn unieke getuigen van deze ontwikkeling. In hun nieuwe studie, onderzoekers onder leiding van Achim Brauer, hoofd van sectie 4.3 “Klimaatdynamiek en landschapsevolutie” aan het Duitse onderzoekscentrum voor Geowetenschappen Potsdam, en doctoraalstudent Daniela Müller samen met collega’s van de Geological Survey Israel en de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem , analyseerden deze sedimenten met ongekende precisie. De onderzoeken vonden plaats in het kader van het PALEX-project ‘Paleohydrology and Extreme Floods from the Dead Sea ICDP Core’, dat wordt gefinancierd door de Duitse Onderzoeksstichting (DFG).
Nieuwe methoden met hoge resolutie voor sedimentanalyse
Voor dit onderzoek zijn bij het GFZ nieuwe analytische methoden met hoge resolutie ontwikkeld om nauwkeurige informatie te verkrijgen uit de gelaagdheid van de sedimenten en hun geochemische samenstelling, zelfs over seizoensgebonden depositieprocessen en dus over het type, de duur en het verloop van klimaatfasen.
advertentie
Met name de combinatie van lichtmicroscopische methoden met zogenaamde 2D element mapping met behulp van röntgenfluorescentiescanners is nieuw. Dit maakt de nauwkeurige identificatie en lokalisatie van elementen in de sedimenten mogelijk. Belangrijk en uitdagend hiervoor is de voorbereiding van de sedimenten voor deze analyse: het vocht moet eruit worden verwijderd door vriesdrogen – niet eenvoudig gezien het hoge zoutgehalte van de Dode Zee en zijn affiniteit voor water. Vervolgens worden de sedimenten geïmpregneerd met kunsthars en worden er dunne plakjes van gemaakt. Bij dit alles mag de microstructuur niet worden gewijzigd.
Pauze in klimaatverandering: vochtige fasen onderbroken lange droge perioden
De onderzoekers ontdekten dat de dramatische langdurige daling van het meerpeil als gevolg van toenemende droogte meerdere keren werd onderbroken door nattere fasen toen de klimaatverandering pauzes nam. “In dit onderzoek waren we voor het eerst in staat om de duur van deze fasen met meerdere decennia en in één geval tot eeuwen nauwkeurig te bepalen door jaarlijkse lagen in het sediment te tellen”, zegt Daniela Müller, hoofdauteur van het onderzoek. De exacte reden voor deze pauzes in de klimaatverandering van deze regio blijft nog steeds ongrijpbaar. Mogelijke banden met het Noord-Atlantische klimaat worden vermoed.
“Wat vooral verrassend was, was dat we tijdens deze nattere fasen, in sommige gevallen gedurende meerdere decennia, daar zelfs geen sporen van extreme overstromingen hebben gevonden, die ook vandaag en tijdens nattere tijden in het verleden typisch zijn voor deze regio”, legt Müller uit. .
Gevolgen voor archeologische overwegingen en toekomstige klimaatscenario’s
Deze resultaten zijn van verder belang voor archeologische overwegingen omdat ze samenvallen met de tijd dat de Natufische cultuur zich in deze regio vestigde. Klimatologische stabiele fasen hadden de culturele ontwikkelingen kunnen begunstigen.
“De studie laat zien dat sterke klimaatveranderingen in het verleden zeer dynamisch waren en fasen van relatieve stabiliteit omvatten. We leren hieruit dat klimaatverandering niet lineair is, maar dat fasen van sterke veranderingen worden afgewisseld met rustige fasen”, zegt Achim Brauer.
lees het gehele artikel bij de bron
————————————————– ———————————–
samenvatting:
Het peil van het meer van de Dode Zee daalt momenteel met meer dan een meter per jaar, voornamelijk vanwege het hoge waterverbruik in het stroomgebied. Uit vroegere tijden zijn echter ook zeer sterke peildalingen van het meer als gevolg van klimaatveranderingen bekend. Zo daalde aan het einde van de laatste ijstijd het waterpeil binnen enkele millennia met bijna 250 meter.
Datum van publicatie: 28 april 2022
Bron: Klimaat | Top milieunieuws — ScienceDaily
————————————————– ———————————–